Nadciśnienie tętnicze
Definicja i przyczyny nadciśnienia
Nadciśnienie tętnicze to przewlekła choroba charakteryzująca się stale podwyższonym ciśnieniem krwi powyżej 140/90 mmHg. Główne przyczyny obejmują czynniki genetyczne, otyłość, nadmierne spożycie soli, stres oraz brak aktywności fizycznej. Choroba ta dotyka około 30% dorosłej populacji w Polsce i często przebiega bezobjawowo.
Objawy i powikłania
Nadciśnienie często nazywane jest "cichym zabójcą", ponieważ długo nie daje objawów. Mogą wystąpić bóle głowy, zawroty głowy, szum w uszach czy krwawienia z nosa. Nieleczone nadciśnienie prowadzi do poważnych powikłań, takich jak zawał serca, udar mózgu, niewydolność serca i uszkodzenie nerek.
Popularne leki dostępne w Polsce
W leczeniu nadciśnienia stosuje się różne grupy leków:
Inhibitory ACE (Enap, Tritace, Prestarium) - zmniejszają napięcie naczyń krwionośnych
Sartany (Atacand, Cozaar, Diovan) - blokują receptory angiotensyny II
Diuretyki (Indapamid, Furosemid) - zwiększają wydalanie wody i sodu
Beta-blokery (Bisocard, Metoprolol) - spowalniają rytm serca i zmniejszają skurcz serca
Znaczenie regularnego monitorowania ciśnienia
Regularne pomiary ciśnienia krwi są kluczowe dla skutecznego leczenia. Zaleca się codzienne pomiary w domu oraz systematyczne wizyty u lekarza. Pozwala to na odpowiednią modyfikację dawek leków i kontrolę skuteczności terapii.
Zalecenia dotyczące stylu życia
Ważne jest ograniczenie spożycia soli, utrzymanie prawidłowej masy ciała, regularna aktywność fizyczna, unikanie stresu oraz rezygnacja z palenia tytoniu i nadmiernego spożycia alkoholu.
Choroba wieńcowa serca
Charakterystyka choroby wieńcowej
Choroba wieńcowa to zwężenie lub niedrożność tętnic wieńcowych zaopatrujących mięsień sercowy w krew. Główną przyczyną jest miażdżyca, prowadząca do tworzenia się blaszek miażdżycowych w naczyniach. Jest to jedna z głównych przyczyn zgonów w Polsce, szczególnie wśród mężczyzn po 40. roku życia.
Czynniki ryzyka i objawy
Do głównych czynników ryzyka należą: palenie tytoniu, nadciśnienie, cukrzyca, podwyższony cholesterol, otyłość i brak aktywności fizycznej. Charakterystycznym objawem jest ból w klatce piersiowej (dławica piersiowa), który może promieniować do ramienia, szczęki lub pleców. Ból nasila się podczas wysiłku i ustępuje w spoczynku.
Leki stosowane w terapii
W leczeniu choroby wieńcowej wykorzystuje się kilka grup leków:
Statyny (Atoris, Tulip, Sortis) - obniżają poziom cholesterolu i stabilizują blaszkę miażdżycową
Nitrosorbidy (Monosorb, Isoket) - rozszerzają naczynia wieńcowe
Kwas acetylosalicylowy (Aspirin Cardio, Polocard) - zapobiega agregacji płytek krwi
Klopidogrel (Plavix, Clopidogrel) - dodatkowo hamuje agregację płytek
Profilaktyka pierwotna i wtórna
Profilaktyka pierwotna polega na eliminacji czynników ryzyka u osób zdrowych. Profilaktyka wtórna obejmuje intensywne leczenie pacjentów z już rozpoznaną chorobą wieńcową, aby zapobiec kolejnym incydentom sercowo-naczyniowym.
Rola diety i aktywności fizycznej
Dieta śródziemnomorska bogata w warzywa, owoce, ryby i oliwę z oliwek znacząco zmniejsza ryzyko choroby wieńcowej. Regularna aktywność fizyczna, co najmniej 150 minut tygodniowo, poprawia wydolność serca i krążenie.
Zaburzenia rytmu serca
Zaburzenia rytmu serca, zwane arytmiami, to nieprawidłowości w częstości, regularności lub przewodzeniu impulsów elektrycznych w sercu. Najczęstsze rodzaje obejmują migotanie przedsionków, częstoskurcz nadkomorowy, bloki przewodzenia oraz komorowe zaburzenia rytmu. Przyczyny mogą być różnorodne – od chorób serca, zaburzeń elektrolitowych, po stres i nadużywanie kofeiny.
Preparaty antyarytmiczne dostępne w aptekach
Digoksyna (Lanitop, Digoxin) – reguluje rytm i poprawia kurczliwość serca
Amiodaron (Cordarone) – skuteczny w trudnych arytmiach komorowych
Propafenon (Rytmonorm) – stosowany w arytmiach nadkomorowych
Beta-blokery – kontrolują częstość rytmu serca
Kluczowe znaczenie ma kontrola poziomu elektrolitów, szczególnie potasu i magnezu. Suplementacja magnezem i potasem może wspomóc stabilizację rytmu. Natychmiastowa konsultacja kardiologiczna jest konieczna przy omdleniach, bólu w klatce piersiowej czy uczuciu gwałtownego bicia serca.
Niewydolność serca
Niewydolność serca to zespół objawów wynikający z niezdolności serca do pompowania krwi w sposób odpowiadający potrzebom organizmu. Klasyfikuje się ją według frakcji wyrzutowej na niewydolność z obniżoną (HFrEF) lub zachowaną frakcją wyrzutową (HFpEF). Najczęstsze przyczyny to choroba niedokrwienna serca, nadciśnienie tętnicze i kardiomiopatia.
Główne grupy leków w terapii
Podstawę leczenia stanowią inhibitory ACE lub ARB (sartany), które zmniejszają obciążenie serca. Beta-blokery jak Carvedilol i Bisoprolol poprawiają rokowanie i zmniejszają objawy. Diuretyki (pętlowe i tiazydowe) redukują obrzęki i duszność. Antagoniści aldosteronu (Spironolakton, Eplerenon) dodatkowo poprawiają przeżywalność.
Nowoczesne terapie obejmują Entresto (sakubitril/walsartan) oraz inhibitory SGLT2. Kluczowe jest przestrzeganie zaleceń terapeutycznych i regularne monitorowanie masy ciała, ciśnienia oraz funkcji nerek. Farmaceuta odgrywa istotną rolę w edukacji pacjenta i kontroli adherencji do leczenia.
Zakrzepica żylna i embolia płucna
Żylna choroba zakrzepowo-zatorowa to poważne schorzenie obejmujące zakrzepicę żył głębokich i zatorem płucny. Główne czynniki ryzyka to długotrwała immobilizacja, zabiegi chirurgiczne, nowotwory, ciąża, przyjmowanie hormonów oraz predyspozycje genetyczne.
Objawy i rozpoznanie
Zakrzepica głęboka objawia się bólem, obrzękiem i zaczerwienieniem kończyny. Zator płucny może powodować duszność, ból w klatce piersiowej i kaszel z krwią. Szybka diagnoza jest kluczowa dla skutecznego leczenia.
Leczenie antykoagulacyjne
W Polsce dostępne są nowoczesne antykoagulanty:
NOAC: Pradaxa (dabigatran), Xarelto (rivaroksaban), Eliquis (apiksaban), Lixiana (edoksaban)
Antagoniści witaminy K: Warfin, Lawarin (warfaryna)
Heparyny drobnocząsteczkowe: Clexane, Fragmin
Leczenie wymaga regularnego monitoringu, uwagi na interakcje z żywnością i innymi lekami. Profilaktyka obejmuje aktywność fizyczną i unikanie długotrwałej immobilizacji.
Miażdżyca i dyslipidemie
Miażdżyca powstaje przez odkładanie się płytek lipidowych w ścianach tętnic, prowadząc do ich zwężenia. Proces ten jest główną przyczyną zawałów serca i udarów mózgu. Dyslipidemie charakteryzują się nieprawidłowym profilem lipidowym krwi.
Normy lipidowe i leczenie
Prawidłowe wartości to: cholesterol całkowity <190 mg/dl, LDL 40 mg/dl (mężczyźni), >45 mg/dl (kobiety), triglicerydy <150 mg/dl.
Farmakoterapia
Podstawą leczenia są statyny: atorwastatyna, simwastatyna, rosuwastatyna. W terapii skojarzonej stosuje się:
Ezetrol (ezetimib) - zmniejsza wchłanianie cholesterolu
Lipanthyl (fenofibrat) - obniża triglicerydy
Inhibitory PCSK9 - nowoczesne terapie biologiczne
Suplementy omega-3 - wspomagają redukcję triglicerydów
Kluczowe znaczenie ma modyfikacja diety, regularna aktywność fizyczna i systematyczne badania kontrolne lipidogramu co 6-12 miesięcy.
